معرفی هنرمندان کوبیسم و معروف ترین نقاشی های کوبیسم

هنرمندان کوبیسم و معروف ترین نقاشی های کوبیسم

« چشم ها را باید شست           جور دیگر باید دید »

برای خلق یک اثر هنری الزامی به رعایت قوانین فیزیک نیست، چرا که زیبایی و هنر فراتر از دنیای واقعی است.

این صحبت ها برای دوره ای که هنر کلاسیک و قواعدش در آن حرف اول را می زدند، بسیار گستاخانه به نظر می‌رسید. اما نقاشی های کوبیسم آمده بود تا همه معادلات را بر هم بزند و دنیا هنر را وارد جهانی جدیدتر کند.

در قسمت قبلی مقاله به طور مفصلی به این موضوع پرداختیم و با نحوه شروع کوبیسم آشنا شدیم. اما همان طور که گفتیم قصه آثار کوبیسم بسیار خواندنی تر و جذاب تر از این است که در یک مقاله بگنجد.

قسمت قبلی را از اینجا بخوانید : کوبیسم چیست؟ ویژگی های نقاشی کوبیسم

به همین دلیل در این قسمت قرار است تا به طور مفصلی به ادامه داستان کوبیسم بپردازیم و با شما برگی دیگر از تاریخ هنر را ورق بزنیم و ببینیم که کوبیسم چگونه جای خودش را در قلب هنردوستان باز کرد.

برای شروع بهتر است سراغ مراحل تکاملی آثار کوبیسم برویم و ببینیم که کوبیسم در طی چه مراحلی تکامل پیدا کرد.

مراحل تکامل و دوره های کوبیسم

از نظر کارشناسان، آثار کوبیسم در 2 مرحله زمانی ویژه اوج گرفت که هر دو در یک دهه اتفاق افتادند:

1. دوره کوبیسم تحلیلی ( مربوط به سالهای ۱۹۱۲-۱۹۱۰ )
2. کوبیسم ترکیبی ( مربوط به سالهای ۱۹۱۲-۱۹۱۴ )

دوره کوبیسم تحلیلی ( مربوط به سالهای ۱۹۱۲-۱۹۱۰ )

یکی از دلایلی که بسیار از منتقدان کوبیسم را جدی نمی گرفتند، بی نظمی نسبی نقاشی های کوبیسم بود. آنها این بی نظمی را ناشی از عدم وجود اول ثابت زیبایی شناس در کوبیسم می دانستند.

به لطف تلاش های پابلو پیکاسو در این دوره اصول زیبایی شناسی نقاشی های کوبیسم بسیار کامل تر از قبل شد و همین موضوع نظر بسیاری از منتقدان را به خودش جلب کرد، چرا که آنها حالا دیگر کوبیسم را ایده ای خام نمی دانستند.

از نظر بصری می توان گفت که پیکاسو و براک در این دوره به نوع مسطح تری از انتزاع صوری روی آوردند و به ساختمان کلی اثر اهمیت بیشتری دادند. در این دوره اشیای بازنمایی شده در آثار کوبیسم به دلیل انتزاعی بودن تقریباً غیرقابل تشخیص شده بودند.

نکته جاب تر در این دوره رنگ ها بودند. آثار کوبیسم در این دوره، اکثراً تک رنگ و در مایه‌های آبی، قهوه‌ای و خاکستری بودند که جلوه بسیار خاصی نیز به آنها داده بود.

در ادامه این دوره زمانی به تدریج اعداد و حروف بر تصویر افزوده شدند و سرانجام پای کلاژ نیز به آثار کوبیسم باز شد. اسلوب تکه چسبانی یا کلاژ با هدف تاکید بیشتر بر مادیت اشیا و رد شگردهای وهم آفرین در روش‌های نقاشانهٔ پیش از کوبیسم به این سبک نقاشی اضافه شد.

این مرحله خاص شامل نقاشی های کوبیسم سال‌های ۱۹۰۹ تا ۱۹۱۱ پیکاسو و براک است که موضوعات آن ها معمولاً اشیا و وسایل درون کارگاه نقاشی بودند. برای مثال گیتار و آکاردئون براک اولین نقاشی از این سبک به‌شمار می‌آید.

کوبیسم ترکیبی ( مربوط به سالهای ۱۹۱۲-۱۹۱۴ )

در این دوره آثاری که ناشی از فرایند معکوس انتزاع به واقعیت بودند، نقاشی شدند. بر خلاف چیزی که در اولین برخورد با نقاشی های کوبیسم این دوره به ذهن مخاطب می‌رسد، دستاوردهای این دوره بیشتر نتیجهٔ کوشش‌های گریس بود و در این دوره پیکاسو و براک نقش بسیار کمتری داشتند.

در این مرحله گریس به نسبت پیکاسو و براک رویه جالب متفاوتی را در پیش گرفت. پیکاسو و براک در مرحلهٔ تحلیلی به تلفیق هم‌زمان برداشتهای بصری از سوژه نقاشی می‌پرداختند و قالب کلی نقاشی های کوبیسم خود را به مدد عناصر هندسی شکل می‌دادند. اما گریس به صورت خلاقانه ای در کوشش بود تا با نشانه‌های دلالت‌کننده سوژه به بازآفرینی تصاویر سوژه بپردازد. این گونه بود که آثار کوبیسم  او دارای ساختمانی مستقل ولی همتا و همسو با طبیعت میشد. نقاشی های گریس به این معروف بودند که طرح نشانه واری از سوژه ها را به مخاطب ارائه می‌دادند.

یک نکته مهم دیگر که وجه تفاوت نقاشی های کوبیسم گریس و پیکاسو بود، استفاده از رنگ ها بود. گریس به استفاده از رنگ های مختلف پرداخت و در نتیجه کارهای خلاقانه او و استفاده های هوشمندانه او از رنگ، بعد از مدتی رنگ ها مجدداً به آثار کوبیسم برگشتند.

کوبیسم حالا نام و نشانی دست و پا کرده بود و طرفداران خودش را نیز پیدا کرده بود. بسیاری از منتقدان دست از انتقاد برداشته بودند و این سبک را به عنوان یک سبک مستقل و ویژه پذیرفته بودند و دقیقاً اینجا بود که کوبیسم به مرحله تاثیرگذاری رسیده بود. با ما همراه باشید تا در بخش بعدی به بررسی این تاثیرات بپردازیم.

تاثیر کوبیسم روی دنیای هنر و دلایل موفقیت آن

همان طور که گفتیم نوبت تاثیرگذاری کوبیسم روی دنیای هنر رسیده بود و این سبک با ویژگی های استثنایی و همچنین آثار خاص خودش داشت سبک فکری جدیدی را وارد دنیای هنر می کرد. این سبک جنبشی خلاقانه و بر پایه زیباشناسی را به وجود آورد که به پیدایش حرکت‌ها و سبک‌های فراوانی در قرن بیستم  ختم شد. برای مثال برا همه آشکار است که سبک های نقاشی جالبی چون فوتوریسم، اورفیسم، پیوریسم (ناب گرایی) و ورتیسم تاثیرگرفته از کوبیسم هستند.

پیکاسو در سال ۱۹۳۹ در مورد خودش و براک گفته بود که :

ما به دنبال زبانی نو بودیم

با توجه به تعلق خاطر پیکاسو و براک به امپرسیونیسم و همچنین علاقه آنها به پل سزان، می توان زبان نوی آنها را بهتر درک کرد. آن‌ها با تبعیت از نظریه سورا و سزان اعتقاد داشتند که برای تاثیرگذاری یک نقاشی باید شکل و شمایلی تازه به اشیا و فضای درون آن‌ها داد تا فضایی جذاب برای مخاطب به وجود بیاید. این برای نقاشی معاصر آن دوران حکم یک انقلاب را داشت.

نکته دیگر در مورد آن سمبولیسم یا نمادگرایی بود. آن‌ها با پرداختن به بخش کوچکی از جهان – برای مثال فضای داخل آتلیه – و محدود کردن مضامین، هدف خود را به سمت ارائه یک طرح قدرتمند متمرکز کردند که طرز بیان آن در برابر موضوع و محتوا بسیار مهم تر بود و در این امر نیز بسیار موفق بودند.

جدا از این موارد موفقیت نقاشی های کوبیسم را می توان مربوط به این مورد نیز دانست که شروع این جنبش در بهترین جای ممکن برای ابداع و معرفی سبکی جدید بود. در نقطه‌ی پرگار هنر آن زمان، پاریس!

پاریسی که در آن زمان محلی ایده آل برای دورهمی های هنرمندان پرشور بود. هنرمندانی که جستجو برای زبانی نو در هنر برایشان حکم نان شب را داشت. به جرات می توان گفت که نویسندگان و شاعران هم با توضیحات، تفاسیر و حمایت های خودشان در گسترش آثار کوبیسم بسیار اثرگذار بودند. وجود آزادی‌ فراوان و رهایی از قید و بندهای پوچ، از پاریس برا پیکاسو و کوبیسم یک بستر عالی برای ارائه و گسترش کوبیسم ساخته بود.

این گونه بود که آثار کوبیسم رفته رفته بهتر و بیشتر شدند و شاهکارهای بی همتای سبک کوبیسم نیز از راه رسیدند. اما این شاهکارها چه بودند و هنرمندان معروف سبک کوبیسم چه کسانی بودند؟ برای آگاهی دقیق از این موضوع به سراغ بخش بعدی می رویم تا پاسخ این سوال جذاب را نیز دریابیم.

هنرمندان و نقاشی های معروف سبک کوبیسم

بهتر است برای درک دقیق تر این موضوع، به سراغ معروف ترین نقاشی های سبک کوبیسم برویم و کمی در مورد درون مایه آنها صحبت کنیم تا به درک دقیق تری از حال و هوای نقاشان معروف کوبیسم برسیم. برای شروع به سراغ یکی از معروف ترین نقاشی کوبیسم می‌رویم از پابلو پیکاسوی دوست داشتنی:

1. Les Demoiselles d’Avignon  ، شاهکاری از پابلو پیکاسو

پابلو پیکاسو از دیدگاه بسیاری مشهورترین نقاش قرن بیستم است و گستره‌ی آثار او نیز گویای همین مورد است.

Les Demoiselles d’Avignon یکی از شناخته شده ترین – اگر نگوییم شناخته شده ترین – نقاشی های کوبیسم است که در ابتدا با نام فاحشه خانه آوینیون در بین هنردوستان و گالری ها مطرح است.

این نام بسیار تند و تیز برای تصویری هنرمندانه و متفاوت از پنج زن برهنه در اسپانیای 1907 به خوبی مورد استقبال قرار نگرفت. در مجموع بسیاری از انتقادها و حرف و حدیث ها در نهایت پیکاسو را به انتخاب نامی بهتر متقاعد کرد.

جدا از نام جنجالی اثر، این اثر شامل تصاویر واضح و زاویه دار از پنج زن است با چهره های عجیب و غریب. این نقاشی معروف کوبیسم ترکیبی متعادل دارد که با چاشنی سطح بالایی از کنتراست و رنگهای پر جنب و جوش – آبی و قرمز – به طرز شگرفی از بیننده دلربایی می‌کند.

پیکاسو با استایل خاص خودش با استفاده از اشکال هندسی نامنظم، به سوژه های داخل نقاشی شکل و البته شخصیتی منحصر به فرد داده است که هر چشمی را به سمت خودش جذب می‌کند و همین باعث شد تا پیکاسو بسیاری از نقاشان جوان را به سمت و سوی خود بکشاند.

در ادامه به سراغ رفیق گرمابه و گلستان پیکاسو میرویم، ژرژ براک!

2. زنی با ماندولین – ژرژ براک

ژرژ براک در اوایل سال 1900 همراه و همگام با پیکاسو شروع به فعالیت در طراحی آثار کوبیسم کرد و در سال 1910 نیز اثری با عنوان زن با ماندولین را نقاشی کرد.

براك علاوه بر نقاشی علاقه ویژه ای نیز به موسیقی داشت و این مورد را به خوبی در اثر زنی با ماندولین نشان داده است.

در این اثر ، براک از خطوط برای ایجاد شکل یک زن استفاده کرده است. شکل ها و ترکیبات هندسی سایه دار در این نقاشی چشم نوازی می‌کنند و به طرز شگفت آوری تماشاگر را به زن نوازنده نزدیک می کند. بسیاری از منتقدان و مفسران هنری ساز ماندولین در این نقاشی کوبیسم نمادی از رحم و لطافت رحم یک زن می‌دانند.

3. رنگی پوش (هارلکین) با گیتار – خوان گریس

قصه هارلکین ها به نمایش های روحوضی ایتالیا در سده پانزدهم برمی گشت که الهام بخش دلقک ها نیز شدند. آنها با توجه به کاراکتر عجیب و البته رنگ و لعابی که داشتند

مورد توجه بسیاری از نقاشان، از جمله خوان گریس قرار داشتند.

در این نقاشی استثنایی هارلکین به راحتی قابل تشخیص است و به عنوان یک شخصیت غریبه با نقابی سیاه رخ نمایی می کند. جذاب و غیرقابل پیش بینی!

اشکال خطی تیز و زاویه دار نقاشی هارلکین را در حالت نشسته به تصویر کشیده اند. دهد. سایه های متنوع ، جزئیات عمیق تری به این نقاشی داده اند و از آن یک اثر جاودان در کوبیسم ساخته اند.

4. گرنیکا – پابلو پیکاسو

گرنیکا را میتوان اثر نامید که توسط پیکاسو وقف وقایع جنگ داخلی اسپانیا شده است! جنگی که در نظرش با خون ریزی ها و مرگ های بی پایان همراه بوده است.

Guernica در سال 1937 تکمیل شد و بلافاصله به عنوان یکی از بی نظیرترین، خشن ترین و البته بی رحمانه ترین تصاویر جنگ شد. در این شاهکار، وحشت چهره ها به طرز دیوانه واری به چشمان مخاطب یورش می برد و بذر ترس و نفرت از جنگ را در دل هر هنر دوستی می‌کارد.

رنگ های سیاه و سفید و خاکستری روی بوم غول پیکر این نقاشی، مرگ و ویرانی طاقت فرسایی را برای بیننده به تصویر می‌کشند.

5. L’Oiseau bleu   اثر ژان متزینگر

هنرمندان معدودی موفق شدند به اندازه ژان متزینگر از طریق کوبیسم تصویرهای جذابی از واقعیت را نقاشی کنند. شاهکار او یعنی پرنده آبی بر روی بومی بزرگ نقاشی شده و دارای سطوح مختلفی از چهره های مرموز و در سایه است. رنگ بندی استثنایی این نقاشی نیز مخاطبان و بینندگان را به یک احساس فرازمینی و فرادنیایی دعوت می کند.

متزینگر با خلق این اثر استثنایی نام خود را در تاریخ کوبیسم جاودان کرد.

در ادامه باز هم سراغ ژرژ براک و یکی از ترکیب های بی نظیر موسیقی و نقاشی از او می‌رویم.

6. Rhum et guitare  – ژرژ براک

Rhum et guitare یکی از تاثیرگذارترین نقاشی های کوبیسم به شمار می آید و توسط “براک” خلق شده است.

براک به زیبایی با ترکیب رنگ ها و در این نقاشی موفق شده است تا ذهن بیننده را به ذهن نوازنده درون نقاشی نزدیک کند.

براك در این اثر خودش که همزمان با کوبیسم تحلیلی نیز بود كوشيد تا اصل پایبندی هنر  به جهان برون و فیزیک را به چالش بكشد و نتیجه کار نیز منجر ارائه یک اثر بی نظیر در سبک کوبیسم شد که هر بیننده ای را به دقت بیشتر و درک بهتر حس نقاشی هدایت می کرد.

این نقاشی کوبیسم به طور خارق العاده ای در نظر بیننده پویا و متحرک به نظر می رسد و بیننده با دیدن آن به تعقیب خطوط ترغیب می‌شود. این اثر موجب تغییر بسیاری از دیدگاه ها به کوبیسم شد.

7. زمان چای – ژان متزینگر

ژان متزینگر در بین هنر دوستان با توانایی ویژه اش در خلق نمادین ترین آثار شناخته می‌شود و زمان چای یکی از بهترین مثال ها برای اثبات این موضوع است. جالب است بدانید که وقتی متزینگر این تابلو را برای اولین بار به نمایش درآورد، مشهورترین منتقدان هنر آن دوران به این تابلو لقب “مونالیزای کوبیسم” را دادند.

در حالی که دیگر هنرمندان دنیای کوبیسم در اعماق دوران شکوفایی به سر می بردند، متزینگر تلاش کرد تا سطوح جدیدی از رئالیسم را به سبک شلوغ کوبیسم – که از اوایل قرن بیستم بسیار محبوب شده بود – وارد کند.

متزینگر در اشکال و زاویه های این اثر شگفت انگیز، سطحی عجیب از رئالیسم را ارائه می کند، به گونه ای که استفاده نامحسوس از سایه ها و رنگ های ملایم باعث ایجاد تمرکز بیشتری بر روی چهره زن برهنه درون نقاشی می‌شود. زن درون نقاشی هم با حالتی عجیب، خیره به چشمان بیننده، فنجان چای را به سمت خودش می کشد.

ای اثر یکی از بی همتا ترین نقاشی های کوبیسم است.

8.هنوز زندگی با گلها – خوان گریس

خوان گریس در اصلاح اشکال و به کارگیری به جای تقارن بارها مورد تعریف و تمجید هنردوستان قرار گرفته بود. کار گریس با عنوان Still Life with Flowers در اوج دوران کوبیسم در سال 1912 خلق شد.

این تابلو نمایی درخشان و پرتحرک از گلها را در اطراف یک ساز موسیقی به تصویر می کشد.

سبک گرایش از مثلث ها و صفحه هایی که با همپوشانی ترکیب می شوند، صحنه ای از زیبایی، آرامش و فروتنی را تشکیل می دهند که برای هر بیننده ای بسیار جذاب و ویژه به شمار می‌آید.

9.تسخیر هوا – رابرت دو لا فرسنای

رابرت دو لا فرسنای با تسخیر هوا اثری در سبک کوبیسم را خلق کرد که به شکل ویژه ای در میان هنرمندان فرانسوی سال 1913 محبوب شد. این نقاشی از نظر قرار گرفتن عناصر هندسی در جای خودشان یک اثر بی نقص در کوبیسم به شمار می‌آید. ابرها در این اثر از کره های دایره ای شکل تشکیل شده اند در حالی که زمین از عناصری تیز و مثلثی تشکیل شده است.

De la Fresnaye  به شدت تحت تاثیر مطالعات خود در زمینه ریاضیات و هندسه  قرار داشت. مطالبی مانند نسبت طلایی و تناسبات ریاضی در شکل گیری این نقاشی مکم ویژه ای به او کردند و باعث شدند تا او اثری را خلق کند که در دنیای هنر ماندگار شود.

یکی دیگر از نکات جالب این نقاشی کوبیسم ، ترکیب هوشمندانه كمال با نقص است و این تلفیق وارد انسان ها و طبیعت زمینه نیز شده است. در این نقاشی همه‌ عناصر به طرزی هوشمندانه با هم ترکیب شده اند، به گونه ای كه زیبایی انسان و طبیعت در آن به مانند تار و پود، به هم بافته شده اند. ترکیب بندی این اثر بسیار استثنایی است و ذهن بیننده را برای درک مفهوم، کاملاً درگیر می کند.

10.ما جولی – پابلو پیکاسو.

این اثر بسیار زیبا از پیکاسو در سال 1911 کشیده شد. این نقاشی جسورانه، عشق آن دوران پیکاسو ، یعنی مارسل هومبرت را به تصویر کشیده است. در واقع ما جولی لقبی است که پیکاسو به معشوق خودش داده بود.

پیکاسو در این مورد گفته بود که:

من او را بسیار دوست دارم و روزی او را به تصویر خواهم کشید

ما جولی ، به معنی “آهنگ زیبای من” ، اشاره ای نیز به یک آهنگ محبوب در سالن های  موسیقی مربوط به آن دوران نیز دارد.

اشکال نامنظم و رنگ های تیره و شور معنای عمیقی به این اثر بخشید اند و ظرافت کار نیز به نوعی عشق پیکاسو را روایت می‌کنند.

همان طور که دیدید نقطه اشتراک همه این آثار – فارغ از خالقشان – زیبا بودن و البته دوست داشتنی بودن آنهاست. همین زیبایی حیرت آور بسیاری از افراد را شیفته نقاشی های کوبیسم می کرد.

این گونه بود که بسیاری به فکر جمع کردن آثار کلکسیونی کوبیسم افتادند. در این بین نام لئونارد ای لاودر (Leonard A. Lauder) همیشه درخشان بوده و در ادامه نیز قصد داریم تا راجب او کلکسیون معرکه اش صحبت کنیم.

لئونارد ای لاودر و کوبیسم؛ حال و هوای عشق نوجوانی

بسیاری از افراد در طی سالیان گذشته برای جمع آوری آثار کوبیسم تلاش کرده اند. به طور کلی جذابیت و خاص بودن نقاشی های سبک کوبیسم به قدری بالاست که بسیاری از افراد را به جمع آوری این آثار ترغیب کرده است.

لئونارد ای لاودر (Leonard A. Lauder) یکی از سرشناس ترین و البته پیگیر ترین افراد در این حوزه است. او با علاقه ویژه اش به کوبیسم، در طول ۴۰ سال اقدام به خرید شاهکارها و آثار اولیه‌ی هنر کوبیسم کرد تا آرشیوی بی نظیر را برای حفظ آثار کوبیسم داشته باشد. عشق او به نقاشی های کوبیسم از دوران نوجوانی و در مدرسه شکل گرفت و او را به سمت آرشیو کردن آثار هنری سوق داد. او در اقدامی بسیار زیبا و خیرخواهانه کلکسیون خود که شامل بیش از ۸۰ اثر هنری استثنایی و بی نظیر در سبک کوبیسم بود را وقف موزه‌ی هنر متروپولیتن کرد تا عموم مردم و هنردوستان بتوانند به راحتی از آنها بازدید کنند.

این موزه در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ یک نمایشگاه بزرگ با عنوان «کوبیسم: کلکسیون لئونارد اِی لاودر» برپا کرد و آثار ۴ هنرمند معروف سبک کوبیسم یعنی ژرژ براک، خوان گریس، فرنان لژه و پابلو پیکاسو را برای همه مردم به نمایش گذاشت.

این نمایشگاه با استقبال ویژه منتقدین و هنردوستان مواجه شد و لئونارد ای لاودر (Leonard A. Lauder) نیز با این کار نام خودش را در کنار عشق قدیمی اش “کوبیسم” ماندگار کرد.

جمع بندی

بدون شک کوبیسم یک حرکت هنری بسیار ویژه بود که فضای بین المللی هنر را به شدت تغییر داده و بیشترین تأثیر را در سبک های هنری مدرن امروزی ایجاد کرد.

تأثیر کلی آثار کوبیسم  حتی از نقاشی نیز گذشته و به مجسمه سازی و همچنین معماری مدرن و سایر اشکال طراحی نیز رسیده است.

هنرمندان کوبیسم، این جسارت را به هنرمندان دادند که از فرم های روتین نقاشی فاصله بگیرند و دست به ابداع چیزهای جدید بزنند.

هنرمندان کوبیسم به دنبال فرم‌های باز، اجسام و اشیاء تیز و نافذ از طریق عبور فضا از داخل آن‌ها، ادغام پیش‌زمینه و پس‌زمینه با یکدیگر و نمایش موضوعات از زوایای جدید و متفاوت بودند، و به همین دلیل می توان این را به جرات گفت که کوبیسم صرفا یک سبک خاص نبود، بلکه شروع جنبشی بود که به هنرمندان جرات داد که متفاوت بیاندیشند و به دنبال نوآوری و چیزهای جدید باشند و همین باعث شد تا نام کوبیسم و هنرمندان مطرحش جاودان شود.

در انتها امیدواریم که از مقاله معروف ترین نقاشی های کوبیسم لذت برده باشید.

در صورتیکه به تایپوگرافی و کالیگرافی دارید سری به مقاله تفاوت کالیگرافی و تایپوگرافی در سایت مریم منصوری بزنید.