هر نقاش و هنرمندی به خوبی می داند که انواع مقوا و انواع کاغذ از پرکاربرد ترین و پرمصرف ترین متریال در دنیای هنر به حساب می آیند. گستردگی استفاده از مقوا فراتر از هنر نیز رفته، به گونه ای که از آن برای چاپ و بسته بندی، ساخت جعبه، چاپ کارتن و … نیز به طور گسترده ای استفاده می شود.
از معروفترین و پرمصرف ترین انواع مقوای نقاشی می توان به مقوای اشتنباخ، مقوای ایندربرد، مقوای پشت طوسی و از همه مهم تر مقوای فابریانو اشاره کرد. پس با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد مقوا و انواع آن صحبت کنیم. در ابتدا به تعریف کاغذ و مقوا می پردازیم.
مقوا چیست؟
مقوا در واقع نوع ضخیم تری از کاغذ است. به طور کلی مقوا از سختی قابل ملاحظه ای برخوردار است. برای توصیف بهتر می توان این مثال را زد که مقوا نور را از خودش عبور نمی دهد. از نظر ساختاری مقوا در انواع مختلف و با روش های متفاوتی تولید می شود که هر کدام از آنها روی قیمت و کیفیت نهایی کار تاثیرگذارند.
توجه داشته باشید که مقوا برای نقاشی و کاغذ برای طراحی به کار می رود.
به طور کلی مهمترین بخشی که کیفیت مقوا و کاغذ را بالا می برد، مربوط به مواد اولیه به کار رفته در ساخت آن است. طبیعتا ماشین آلات تولید انواع مقوا نیز روی کیفیت نهایی تاثیر گذارند، برای مثال مقوای سنگینی که در بسته بندی و جلد سازی مصرف می شود، به وسیله ماشین های چند سیلندری و یا ماشین های مقوا سازی Vat تهیه می شود، در حالی که مقوای فابریانو که ظرافت و بافت متفاوتی دارد، نیاز به ماشین آلات به روز تر و پیشرفته تری دارد.
در ادامه انواع مقوا را از نظر خواص فیزیک و مکانیک بررسی میکنیم:
خصوصیات فیزیکی انواع مقوا و کاغذ
- میزان رطوبت : کاهش وزن کاغذ و مقوا پس از خشک شدن تا رسیدن به وزن ثابت.
- میزان خاکستر : میزان خاکستری که پس از سوختن باقی می ماند.
- سنگینی یا گرماژ : جرم یک متر مربع کاغذ بر حسب گرم
- ضخامت : ضخامت کاغذ و مقوا
- تعداد لایه ها و ابعاد : ابعاد ورق و تعداد لایه های فلوت و لاینر تشکیل دهنده ی مقوا.
- لمس : نسبت ضخامت کاغذ و مقوا بر حسب یک هزارم میلی متر به سنگینی آن بر حسب گرم در متر مربع.
- جهت ساخت : جهت عمده ی الیاف سازنده ی کاغذ.
- درجه ی چسبندگی یا جذب آب : میزان مقاومت کاغذ و مقوا در مقابل جذب آب.
- کشش لوله ی مویین : میزان بالا رفتن آب بر حسب میلی متر.
- پرداخت : شامل پرداخت یک طرفه، براقی و نمای بدون پرداخت.
- رنگ : سفید یا رنگ نشده، کم رنگ، پر رنگ، نیمه رنگ.
- تمیزی : ناتمیزی، طبیعی، تمیز.
- نفوذ هوا : تخلخل و میزان عبور هوا از منافذ.
- صافی، صیقلی بودن. زبری : صافی و زبری سطح رویی یا زیرین.
- کاسی : پیچ و تاب ورقه های مقوا.
- بافت : چگونگی تشکیل و بافت تشکیل دهنده ی کاغذ یا مقوا.
- براقیت: میزان انعکاس نور که به صورت غیر براق، کمی براق، نیمه براق و براق می باشد.
خصوصیات مکانیکی انواع کاغذ و مقوا
- مقاومت به سایش
- کاهش مقاومت در برابر رطوبت
- مقاومت به مواد چرب
- خمش مقوا
- مقاومت به جداشدن لایه ها
- مقاومت به لایه لایه شدن
- لهیدگی
- مقاومت در مقابل کشش تا حد گسیختگی
- مقاومت به تا خوردن
- مقاومت سطحی مقوا
- مقاومت در برابر سوراخ شدن
- مقاومت در برابر پاره شدن
- لیسه (نفوذ پذیری کاغذ نسبت به هوا)
اهمیت انواع کاغذ و انواع مقوا در طراحی و نقاشی
با یک بررسی اجمالی میفهمیم که به درستی نمی توان گفت مهمترین نیاز ما در طراحی کاغذ است یا قلم! چرا که در نبودن یکی از آنها کار طراحی دچار مشکل می شود. البته جایگزین هایی نیز برای این ۲ وجود دارد، اما بطور کل این دو ابزار در کنار هم مهمترین عنصرهای طراحی هستند.
در همین راستا باید بدانید که کاغذ مخصوص طراحی برای هر هنرمندی، خواه آماتور و خواه حرفه ای بسیار مهم و حیاتی است. ارزش و کیفیت کار نهایی تا حدود زیادی به کاغذ هم بستگی دارد، چرا که ماندگاری اثر روی کاغذهای مختلف متفاوت است. باید توجه داشته باشید که نمی‌توان برای تابلوها و سفارشات گران قیمت از کاغذ های تمرینی و بی کیفیت استفاده کرد.
اینجاست که انتخاب کاغذ مخصوص نقاشی برای شما شاید کمی سخت و عجیب باشد، زیرا تمام نتیجه نهایی تلاش و هنر شما روی کاغذ ثبت می‌شود. فرض کنید کاغذ مخصوص آبرنگ را برای سیاه قلم انتخاب کنید و شروع به نقاشی کنید. مطمئن باشید نتیجه مطابق میلتان نخواهد بود و کیلومترها با انتظار شما از نتیجه فاصله خواهد داشت.
تاثیر کاغذ نقاشی و مقوای نقاشی روی ارزش اثر
کار خوب روی کاغذ خوب کشیده می شود و ارزشش نیز با همین کار بالاتر می رود. با یک مثال دیگر مساله را بیشتر باز می کنیم. برای سفارش یک نقاشی سیاه قلم با تکنیک هایپر رئال، باید کاغذ مخصوص سیاه قلم را انتخاب کنید، چرا که نخواهید توانست اثر نهایی را روی کاغذ کاهی بکشید و به مشتری تحویل دهید. اگر هم این کار را انجام دهید نمی توانید انتظار رضایت و دریافت وجه عالی بابت نقاشی را داشته باشید.
تقسیم بندی انواع کاغذهای نقاشی و مقواهای نقاشی
به طور کلی کاغذهای طراحی و نقاشی بر اساس گرماژ یا گرم بندی یعنی سنگینی و سبکی، رنگ، بافت و تکنیک های نقاشی که روی آنها قابل پیاده شدن هستند، به انواع مختلفی تقسیم میشوند. آشنایی با این دسته بندی ها به شما برای انتخاب دقیق کاغذ مناسب کمک شایگانی خواهد کرد.
گرماژ کاغذ و مقوای نقاشی (سنگینی و سبکی)
گرماژ کاغذ فشردگی بافت درون کاغذ را نشان می دهد. هرچه سنگینی یا همان گرماژ کاغذ بیشتر باشد، کاغذ بافت درونی منسجم تر و پرتری را دارد که همین موضوع جذب آب را در آن بسیار بالاتر می برد.
این ویژگی به طور اختصاصی برای کار با آبرنگ ایده آل است. گرماژ بالای مقوای نقاشی برای نقاش های مبتدی تر این امکان به وجود می آورد که بسیار راحت‌تر کار کنند و نگران جاری شدن رنگ روی کاغذ و خرابکاری های ناخواسته نباشند.
بافت کاغذ طراحی
انواع مختلفی از بافت برای کاغذ نقاشی و طراحی وجود دارد. بافت راه راه، بافت ضربه چکشی، بافت پارچه ای و بافت مخملی از جمله این بافت ها هستند که بسته به نیاز می‌توان از بین آنها انتخاب های مختلفی داشت. توجه داشته باشید که بافت انواع کاغذ نقاشی روی شکل نهایی کار شما و جزئیات بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
برای هر تکنیک نقاشی از چه مقوا و کاغذی استفاده کنیم؟
بسته به تکنیک نقاشی مورد استفاده و متریال باید از این ۲ دسته یکی را برای طراحی و نقاشی استفاده کنیم.
- مقواهایی که می‌توان روی آن ها از ابزارهایی مثل مداد ،پاستل، زغال استفاده کرد.
- مقواهایی که برای آبرنگ، رنگ اکریلیک و طراحی خیس ساخته شده اند.
توجه داشته باشید که نمی توان کاربرد این کاغذ ها را با هم جایگزین کرد، چرا که هر دسته دارای ویژگی های مناسب تکنیک خودشان هستند.
برای مثال کاغذ مخصوص سیاه قلم به اصطلاح بازاری گرم بالا یا ضخیم است. این ویژگی باعث می شود تا این کاغذ در مراحل محو کاری و لایه گذاری مقاومت خوبی داشته باشد و بافت کاغذ در حین طراحی و ریزه کاری از بین نرود و کاغذ نیز در اثر سایش پاره نشود.
از طرفی کاغذ مخصوص سیاه قلم باید سطحی صاف و مخملی نیز داشته باشد، چرا که به دلیل فرار بودن و عدم ثبات پودر زغال بایستی سطح کاغذ دارای پرزهای ریزی مانند مخمل باشد تا این پودرهای ذغال را به صورت ثابت در بافتش نگاه دارد.
در عین حال سطح صاف و یکدست کاغذ کمک می کند تا نقاش به راحتی سایه ها را محو کند.
حالا فرض کنید از این کاغذ با این ویژگی ها برای آبرنگ استفاده کنیم. نتیجه اصلا زیبا نخواهد بود.
انواع برندهای حرفه ای کاغذ و مقوا
امروزه کارخانه ها و برندهای مختلفی کاغذ و مقوای مورد نیاز نقاشان را تولید می کنند. این شرکت ها اکثراً در خارج کشور قرار دارند و به همین دلیل دسترسی به برخی از محصولات آنها کمی سخت است. در این بین برخی برندها به مراتب معروف تر از بقیه هستند که در ادامه به بررسی مختصر آنها خواهیم پرداخت. برای شروع سراغ برند معتبر فابریانو می رویم.
انواع مقوای فابریانو
اصالت ایتالیایی این محصول، از نام برندش پیداست. مقوا فابریانو محصول شرکت ایتالیایی فابریانو (Fabriano) است و به سبب کیفیت مناسبش در بین هنرمندان ایرانی محبوبیت بسیار بالایی دارد. بیراه نیست اگر بگوییم فابریانو شناخته شده ترین و محبوب ترین برند کاغذ و مقوا در بین هنرمندان است. البته نباید فراموش کرد که بخشی از این محبوبیت در کشورمان به دلیل عدم وجود گزینه های متعدد است.
فابریانو بصورت رول، شیت یا پلیت در بازار موجود است، و رول ها با عرض ۱.۵ متر و طول ۱۰ -۱۵ متر و برگه ها تا سایز A در بازار عرضه میشوند که این سایزهای استاندارد تقریباً تمام نیازهای مصرف کنندگان را فراهم می‌کند.
مقواهای طراحی فابریانو در گرم های ۱۲۰-۱۶۰-۲۰۰-۲۲۰ موجود هستند که نوع آخر آنها یعنی ۲۲ در بین نقاشان به مقوای ایربراش نیز معروف است. مقواهای فابریانو سطحی صاف و مخملی دارند که باعث می شود کار نهایی بافت جذابی داشته باشد.
از مقواهای سنگین تر فابریانو نیز برای طراحی با آبرنگ استفاده می شود. هنگام خرید این مقوا باید حتماً اصالت آن را بررسی کنید، چرا که انواع تقلبی آن نیز در بازار موجودند.
انواع مقوای اشتنباخ (Steinbach)
اشتنباخ آلمان اولین مقوایی است که هر نقاشی آن را می شناسد. این مقواهای معروف به وفور در سطح کشور یافت می شوند. البته انواع تقلبی مقوای اشتنباخ نیز به وفور در بازار پیدا می شوند و موقع تهیه آن باید حواستان باشد که سرتان کلاه نرود.
مقوای اشتنباخ در گرماژ ۱۵۰ و ۲۰۰ و البته ۲۵۰ گرم تولید می شود که از کیفیت بسیار بالایی نیز برخوردار است. جالب است بدانید که در ایران بیشتر نوع ۱۵۰ گرمی انواع مقوای اشتنباخ مطرح است و استفاده از آن در بین هنرمندان مرسوم است. این مقواها به وفور در فروشگاه ها موجود هستند.
توجه داشته باشید که انواع مقوای نقاشی اشتنباخ علاوه بر کشور آلمان که تولید کننده اصلی آن است در هلند، ترکیه و حتی ایران نیز تولید و روانه بازار می شود که کیفیت آن در کشورهایی که گفتیم به ترتیب افت بیشتری پیدا می کند.
برای شناختن اشتنباخ اصل راه های جالبی وجود دارد که مهمترین آنها توجه به سطح مقواست. همیشه به خاطر داشته باشید که اشتنباخ اصل دارای یک روی پرزدار و یک روی کاملا صاف است. در گوشه مقواهای اصلی واژه اشتنباخ Steinbach به زبان آلمانی حک شده است.
انواع مقوا بریستول
بریستول یک مقوای بسیار عالی و ایده آل برای نقاشان است. بهترین نوع مقوای بریستول در شرکت استراثمور (strathmore) که دارای اصالتی آمریکایی است تولید می شود. بریستول ۵۰۰ در بین طراح های دنیا بسیار معروف و محبوب است.
این مقوای استثنایی و با کیفیت به برد مخصوص ایربراش معروف است و استقبال بسیار زیادی نیز از آن در سراسر دنیا شده است. انواع مقوای نقاشی بریستول، از نظر گرماژ در دو نوع ۲۰۰ و ۲۵۰ گرم می باشد که هر دوی آنها در ایران بسیار کمیاب هستند و عده ای نیز آنها را با قیمت های بسیار بالاتر از معمول به فروش می رسانند.
مقوای آمریکایی در ایران بسیار کمیاب تر از سایر همتایانش است. این در حالی است که بعضی از مقواهای بریستولی که در بازار عرضه می شوند محصول شرکت استراثمور نیستند و ساخت کشورهایی مانند هلند، آلمان و ایتالیا هستند. البته نباید از این نکته گذشت که آن ها نیز کیفیت بسیار بالا و قابل قبولی دارند.
مقوای الر (Elle Erre)
جالب است بدانید که مقوای مخصوص سیاه قلم الر نیز محصول کارخانه فابریانو است. این نکته را بسیاری از نقاشانی که از آن استفاده می کنند نمی دانند. جالب است بدانید که این مقوا نیز بین هنرمندان ایرانی بسیار محبوب و شناخته شده است.
تفاوت این مقوا با دیگر انواع مقواهای فابریانو بافت چکشی آن در یک سمت مقوا است و البته مقوای الر دارای تنوع رنگ بسیار بالا و در حدود ۲۷ رنگ می باشد.
این مقوای خوش رنگ و خوش طرح بیشتر برای ایجاد تنوع رنگ و البته بافت چکشی ویژه خودش به عنوان یک محصول مجزا در کنار مقوای های دیگر فابریانو تولید شده است. جالب اینجاست که در ایران بیشتر رنگ شیری یا سفید آن در فروشگاه ها موجود است. البته با گذر زمان تنوع رنگی الر در لوازم التحریر ها بیشتر شده است. یک نکته بسیار مهم دیگر در مورد (Elle Erre) این است که گرماژ آن در حدود ۲۲۰ گرم است.
مقوا سیاه قلم سی آگران
این مقوا پرطرفدار و بسیار کاربردی توسط شرکت کانسون (canson) که یک شرکت اصالتاً فرانسوی است تولی و روانه بازار می شود. کمپانی کانسون نیز مثل بقیه شرکت‌هایی که تا به اینجا به محصولاتشان اشاره شد، انواع کاغذ و انواع مقوا برای نقاشی و طراحی را تولید می‌کند. در این بین برخی محصولات آنها مانند مقوای مخصوص سیاه قلم شاخص تر از بقیه است.
از مهمترین محصولات شرکت کانسون نیز می‌توان به مقوای مخصوص سیاه قلم، با نام تجاری سی آگران C a’grain اشاره کرد که در تکنیک سیاه قلم بسیار پرکاربرد است. این مقوای ویژه در گرماژ ۱۲۵-۱۸۰-۲۲۴ گرم تولید می‌شود. جالب است بدانید که در ایران نوع ۱۸۰ گرمی آن بیشتر موجود است که در سایزهای B به بازار عرضه می‌باشد.
نکاتی در مورد انواع کاغذ و مقوای نقاشی
- «قطر» در انواع کاغذ و انواع مقوای نقاشی ضخامت ورق کاغذ را نشان می دهد.
- هرچه قطر کاغذ بیشتر باشد، کاغذ ضخیم تر است و طبیعتاً گرماژ آن نیز بالاتر خواهد رفت
- باید مناسب با طراحی و تکنیک ضخامت را انتخاب کرد. برای مثال از آنجایی که طراحی با زغال یک تکنیک پر فشار و پرتحرک است، باید کاغذ ضخیم تر را انتخاب کرد. توجه داشته باشید که اندازه نقاشی اهمیت چندانی در تعیین کاغذ مناسب طراحی با زغال ندارد.
- توجه داشته باشید که همیشه به دنبال خرید کاغذهای بدون اسید باشید. این نوع کاغذها دارای PH خنثی یعنی (سطح ۷) هستند.
- اگر قصد دارید نقاشی را به مدت زیادی نگه دارید باید کاغذی را برای طراحی انتخاب کنید که در برابر تابش نور خورشید به صورت مستقیم و غیر مستقیم مقاوم باشد. با انتخاب درست کاغذ نقاشی شما با گذر زمان و قرارگیری در معرض نور تغییر رنگ نمی دهد.
- کاغذهای نیمه شفاف در طراحی تصاویر روی هم پیچیده کاربرد دارند.اما در نظر داشته باشید که طراحی با زغال بر روی این نوع کاغذ ها دشوار است.
- باید مراقب لکه گذاری و استفاده از فشارهای مختلف جانب احتیاط را رعایت کنید.
- در هنگام خرید به کاغذها دست بزنید. زیرا بافت هر یک توسط تولیدکننده های مختلف متفاوت است و شما این مورد را فقط با لمس انواع کاغذ و مقوا خواهید فهمید.
جمع بندی
توجه داشته باشید که استفاده از مقوای اشتباه ارزش کار نهایی شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد. از طرفی انتخاب اشتباه انواع مقوای نقاشی ممکن است شما را برای پیاده سازی طرح ذهنی دچار دردسر کند. هیچ کس دوست ندارد وسط نقاشی با مقوایی که سوراخ یا چروک شده است مواجه شود، لذا باید بهترین انتخاب ممکن را داشت.
اطلاع از انواع کاغذ به شما کمک خواهد کرد تا بهترین انتخاب را برای طراحی و نقاشی داشته باشید. در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع مقوا و انواع کاغذ، ویژگی های هر یک و همچنین تولید کنندگان بزرگ آن آشنا کنیم. در انتها امیدواریم که از این مقاله استفاده لازم را برده باشید و تا مقاله بعدی شما را به خدا می سپاریم.
3 Responses
درود بر شما، عالی بود.
متشکرم از مطالب بسیار مفیدتون🙏
سلام. خیلی مقاله جامعی بود. اطلاعات بسیار مفیدی رو ارائه کردید.
باتشکر