آشنایی با تکنیک نقاشی هایپر رئال

هایپر رئال یک اصطلاح عمیق در تاریخ هنر و نقد هنری است که در قرن نوزدهم به وجود آمد و تکنیک نقاشی هایپر رئال رایج شد. در واقع رئال به بازنمایی هنرمند از محیط و اتفاقات اطرافش گفته می‌شود، حال این بازنمایی و خلق اثر اصلا نباید به‌صورت آرمانگرایی یعنی اضافه کردن مفهومی به تصویر یا به‌صورت انتزاعی، چکیده نگرایی که در مینیاتور می‌بینیم یا رمانتیسم باشد، چون واقع‌گرایی یعنی به تصویر کشیدن هر چیزی که می‌بینید.

نقاشان و هنرمندان زیادی در این تکنیک آثار فوق‌العاده‌ای خلق کرده‌اند و در ادامه معروف شده‌اند. حال به‌دلیل محبوبیت بالای تکنیک هایپر رئال و کارایی زیادی که برای علاقه‌مندان به عرصه هنر می‌تواند داشته باشد ما تصمیم گرفتیم در این مطلب به بررسی نقاشی هایپر رئال و همچنین مواردی که در این زمینه برای شما مفید و کاربردی هست بپردازیم. پس اگر شما نیز جزء علاقه‌مندان به تکنیک هایپر رئال هستید، حتما با ما همراه باشید.

بررسی تکنیک نقاشی هایپر رئال

هایپررئال چیست ؟ هایپر رئال یکی از زیر شاخه‌های اصلی و مهم از رئالیسم است. برای اینکه ذهن شما را با اصطلاحات درگیر نکنیم که موجب گیج شدن شما نشود، مستقیم به بررسی و تعریف طراحی هایپر رئال که یکی از مهم‌ترین تکنیک های رئالیسم محسوب می‌شود می‌پردازیم. اول از همه جالب است بدانید اصطلاح هایپررئال یا فرا واقع‌گرایی یک اصطلاح خودساخته است و اصلا ریشه آکادمیک ندارد. در واقع هایپر رئالیسم می‌تواند فضایی سوررئالیسمی را ایجاد کند تا هیچکس در دنیا نباشد که دنیا را با جزئیات کامل آن ندیده باشد.

تکنیک هایپر رئال به نقاشی‌هایی گفته می‌شود که در جزئیات و واقع‌گرایی آن اغراق شده باشد. مثلا اگر بخواهید درباره طراحی چهره با تکنیک نقاشی هایپر رئال کار کنید، نشان دادن بافت، موهای ریز پوست، روزنه‌های پوست، رطوبت و قطرات روی سطح پوست که در عالم واقعیت فقط می‌توانیم با دوربین‌های حرفه‌ای فول فریم نشان دهیم، جزء موردهایی است که به آن هایپررئال چهره گفته می‌شود.

البته این را فراموش نکنید که دقیق بودن و زیبایی طراحی با تکنیک هایپر رئال را باید مدیون دوربین‌های حرفه‌ای دیجیتال باشیم. بعضا نیز گفته می‌شود که تکنیک نقاشی هایپر رئال به نقاشی فتورئالی گفته می‌شود که در سایزهای خیلی بزرگ انجام می‌شود؛ خب باید بدانید که این مورد اصلا درست نیست چون فاکتور هایپر رئال فقط و فقط اغراق در واقعیت است ولی انجام آن در سایز بزرگ تنها نوعی قدرت‌نمایی نقاش است که اصلا ربطی به تکنیک ندارد.

هایپر رئال در تکنیک‌های دیگر مانند مداد رنگی، رنگ روغن و دیگر تکنیک‌های محبوب نیز وجود دارد. در واقع منحصراً برای طراحی چهره با ذغال و گرافیت به حساب نمی‌آید. برخلاف نقاشان فتورئالیست که ممکن است تغییرات زیبایی شناختی در اثر خود ایجاد کنند و آگاهانه جزئیات را حذف کنند تا تصاویر عکاسی را تقلید کنند، هایپر رئالیست‌ها در تکنیک نقاشی هایپر رئال رویکرد تحت‌اللفظی‌تری به بازنمایی دارند. مانند خود عکس‌های منبع، نقاشی‌های فوتورئالیستی عناصری مانند عمق میدان، پرسپکتیو و حتی فوکوس را در خود جای داده‌اند. تمام ویژگی‌های ترکیبی تکرار می‌شوند و نواقص هرگز پنهان نمی‌شوند.

حال از آنجا که می‌دانیم هنر هایپررئالیستی در مواردی واقعیتی نادرست را مطرح می‌کند، به مهارت بالایی نیاز دارد. پس برای اینکه در تکنیک نقاشی هایپر رئال ماهر شوید و تسلط کافی را کسب کنید لازم است آثار مختلف را ببینید و تمرین کنید و در کنار آن به توصیه‌های هنرمندان معروف و ماهر هایپررئالیسم دقت و عمل کنید.

تکنیک هایپر رئال یک هنر محسوب می‌شود یا یک مهارت حرفه‌ای؟

هنر اغلب به‌عنوان راهی برای جدا شدن از واقعیت تلقی می‌شود، کلیدی برای باز کردن برخی از زوایای پنهان در دنیایی که ما را احاطه کرده است. حال این موضوع کاملاً برای ژانرهای هنری مانند هایپر رئالیسم صادقانه است. چون در این تکنیک مرز بین واقعیت و هنر عملاً در نقاشی‌ها و مجسمه‌هایی که این هنرمندان خلق می‌کنند محو می‌شود و شباهت‌های خیلی زیادی بین آن‌ها دیده می‌شود. هرچند نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که چند شاخه از رئالیسم به وضوح بر تولید آثار هنری متمرکز شده است که دقیقا اثر خلق شده شبیه یک تصویر واقعی باشد، حتی در برخی موارد دیده شده که فراتر از آن نیز پیش رفته‌اند.

با توجه به بررسی زوایای مختلف نقاشی هایپر رئال در اکثر موارد ثابت می‌شود تکنیک هایپر رئال یک مهارت فوق حرفه‌ای محسوب می‌شود چون هنرمند باید بتواند روایات، جذابیت‌ها و احساسات را در کنار هم در نقاشی خود بگنجاند، بدون اینکه کوچکترین تغییری در کاراکترها و جزئیات ایجاد شود.

تاریخچه تکنیک هایپر رئال

هایپر رئالیسم و تکنیک نقاشی هایپررئال یک جنبش هنری نسبتاً جدید است که در اوایل دهه 60 آغاز شده است. نام هایپر رئال را نیز در سال 1966، زمانی که فروشنده هنری بلیژیکی به نام ایزی براخوت (Isy Brachot) اثر L’hyperrealisme را ساخت به خود گرفت. این تکنیک اولین‌بار در ایالات متحده آمریکا و اروپا به‌عنوان تکنیک هنری محبوب و پرجنب‌وجوش مورد استفاده گروهی از هنرمندان اروپایی و آمریکایی قرار گرفت.

در واقع آن‌ها از روی عکس‌های فرا واقع‌گرایانه، نقاشی‌های حرفه‌ای را توسط تکنیک هایپر رئال خلق کردند که موجب شده است اکنون بعد از گذشت نیم قرن تبدیل به تکنیک هنری محبوب فراگیر جهانی شود.

ریشه هایپررئالیسم از چه چیزی برگرفته شده است؟

اگر شما از طرفداران همیشگی این تکنیک هستید جالب است بدانید که ریشه اصلی آن از فلسفه ژان بودریار برگرفته شده است. اگر شما یک طراح هایپررئالیست باشید قطعا می‌دانید که واقعیت‌های اغراق‌آمیز و تصاویری مبتنی بر شبیه‌سازی واقعیت عکس دیجیتال را ایجاد می‌کند. این موضوع از همان ابتدا و در واقع از ریشه همراه تکنیک هایپررئال بوده است و دلیل اصلی آن ایجاد احساسی متفاوت و جدید نسبت به طرح و نقاشی به تصویر کشیده شده است.

استادان معروف در تکنیک نقاشی هایپر رئال

نقاشانی در این زمینه وجود دارند که در نقاشی واقع‌گرایانه و تکنیک هایپر رئالیسم تخصص دارند و در نسل‌های متفاوت معروف بوده‌اند. این تقسیم‌بندی شامل موارد زیر است:

نسل اول هنرمندان نقاشی هایپررئال

اولین هنرمندان هایپررئالیسم مربوط به سال 1960 بوده است که شامل، چاک کلوز، رابرت بچل، ریچارد استس، آدری فلک، تام بلک ول، ران کلیمن، دان ادی، رابرت کاتینگهام، چارلز بل، رالف گوئیز، جان بیدر، بن کونزت، جک مندنهال، ریچارد مک لین و جان سالت بوده است. نکته جالب توجه‌ای که درباره این هنرمندان تکنیک هایپر رئال وجود دارد اینست که علاوه‌بر نقاشان حرفه‌ای به عکاسان همین تکنیک یعنی عکاسان رئالیست حرفه‌ای نیز معروف هستند. شاید همین موضوع باعث پیشرفت در کار آن‌ها شده است چون قطعاً درک بهتر و بیشتری از انجام پروسه کار خود و آثاری که باید خلق کنند دارند.

نسل دوم هنرمندان تکنیک هایپر رئال

هنرمندان هایپررئالیسم این نسل در سال‌های 1980 و 1990 معروف شدند و روی کار آمدند. البته این نسل با نسل اول تفاوت چشمگیری داشتند. به دلیل اینکه تلاش‌ها و نتایج نسل اول به بار نشسته بود و کاملاً این تکنیک محبوب و معروف شده بود، پس کار برای هنرمندان هایپر رئالیست نسل دوم متفاوت و شاید بتوان گفت راحت‌تر بود.

هنرمندان این نسل شامل: آنتونی برونلی که هنرمند معروف ایتالیایی تکنیک نقاشی هایپر رئال است. رابرت جیونیک و راد پنر از جمله بهترین هنرمندان نسل دوم هستند؛ که به نقاشی هایپر رئال با استفاده از زیبایی‌های مختلف که اطراف آن‌ها بود و همچنین تفکیک‌پذیری بالای عکس‌های دوربین‌های دیجیتال به دقت و ظرافت عالی می‌پرداختند.

در نسل‌های بعدی نیز به ترتیب نقاشان هایپررئالیسم معروف و بزرگی وجود دارند که شامل افراد زیر می‌شود:

از سال 1980 به بعد تا به امروز تکنیک نقاشی هایپر رئال روز به روز برای هنرمندان و نقاشان معروف‌تر و کاربردی‌تر شده است به‌طوری که امروزه به راحتی به کمک ابزارهای نوین تصویربرداری، عکاسی حرفه‌ای و در ادامه دانش عالی در زمینه نقاشی به خصوص تکنیک هایپر رئال، هنرمندان هایپررئالیسم می‌توانند آثار خارق‌العاده به وجود بیاورند.

از جمله هنرمندان که در این دوره معروف و به نام شده‌اند شامل: روبرتو برناردی که به نقاش هایپر رئال اشیای بی‌جان معروف است، رافائلا اسپنس که نقاش هایپر رئال معروف به طراحی آسمان‌خراش‌ها و بالگردها است. همچنین هنرمندان محبوب دیگری مانند کمال‌الملک، کاتوزیان، پیام مرشدی، پیکاسو، ون‌گوگ و کالتو نیز در زمینه نقاشی هایپر رئال سابقه درخشانی دارند.

تکنیک های مرتبط با تکنیک نقاشی هایپر رئال

تکنیک های مرتبط با تکنیک نقاشی هایپر رئال شامل تکنیک های رئالیسم و فتورئالیسم می‌شود. این تکنیک ها وابستگی‌های زیادی به هم دارند و می‌توان گفت یاد گرفتن هر کدام از آن‌ها کمک می‌کند تکنیک دیگر را بهتر یاد بگیرید. اما در عین حال تفاوت‌هایی نیز بین آن‌ها مشاهده شده است که در این بخش به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

تکنیک رئالیسم

در این تکنیک دقیقا مانند تکنیک هایپر رئال طرح بر پایه‌ی واقع‌گرایانه اجرا می‌شود اما با این تفاوت که در تکنیک رئالیسم واقع‌گرایی فقط در فرم یا شکل اجرا می‌شود یعنی به جزئیاتی مانند سایه‌پردازی، جزئیات ریز عکس که نیاز به دقت زیادی دارد اهمیت داده نمی‌شود و اجرا نمی‌شود.

تکنیک فتورئالیسم

به‌طورکلی این سه تکنیک وابستگی‌ها و ویژگی‌های مشابه زیادی با یکدیگر دارند. اما مثلاً اولین تفاوتی که تکنیک فتورئال با رئالیسم دارند در توجه و اجرا جزئیات، سایه‌پردازی و کنتراست است.

در واقع در فتورئال کاملاً این موارد بررسی و اجرا می‌شود. پس به همان نسبت خروجی طراحی با فتورئال کاملاً باید شبیه عکس مورد نظر باشد. شاید در نگاه اول با خودتان فکر کنید اینکه دقیقا نقاش مطابق عکس سوژه، نقاشی را خلق کند خیلی حرکت خلاقانه‌ای نیست و نمی‌تواند مورد استقبال بالایی قرار بگیرد.

اما اگر دیدتان را تغییر دهید و کمی واقع‌بینانه بررسی کنید متوجه خواهید شد که اتفاقا این تکنیک می‌تواند چالشی هیجان‌انگیز بین قدرت هنرمند و دنیای تکنولوژی باشد. در نهایت این امر قطعا شما به این نتیجه خواهید رسید که طرح نقاشی شده توسط شخص هنرمند بسیار بیشتر می‌تواند اوج هنر را به نمایش بگذارد.

تکنیک هایپر رئال

این تکنیک جدیدتر و شاید بتوان گفت محبوب‌تر از دیگر تکنیک ها است. اول از همه باید بدانید که شباهت‌های خیلی زیادی به تکنیک فتورئال دارد با این تفاوت که در پرداختن به جزئیات همانطور که در بخش‌های قبل آن را بررسی کردیم بسیار بیشتر دقت شده است و حتی می‌توانیم اینگونه تعبیر کنیم که در پرداختن به جزئیات طرح، تکنیک نقاشی هایپر رئال بسیار اغراق آمیز عمل می‌کند. این تکنیک کاملا الهام گرفته شده از تکنیک فتورئال است و در پرداختن به واقع‌گرایی نیز با تکنیک رئالیسم مرتبط است. حتی در مواردی شنیده شده که می‌گویند هایپررئال، فتورئالیسم پیشرفته است.

پیشرفت تکنیک هایپر رئال بسیار وابسته به پیشرفت دنیای تکنولوژی در زمینه دوربین‌های حرفه‌ای است، دلیل آن نیز واضح است چون هر چه بیشتر بتوانیم حرفه‌ای عکس بگیریم جزئیات بیشتری به نمایش گذاشته می‌شود به همان نسبت نیز می‌توانیم اثر هایپر رئال فوق‌العاده‌تری را خلق کنیم.

رایج‌ترین موضوعات مورد استفاده در تکنیک نقاشی هایپر رئال چیست؟

قطعاً اگر شما نیز از علاقه‌مندان به هنر و نقاشی باشید می‌دانید که از پر استفاده‌ترین موضوعات در تکنیک نقاشی هایپررئال پرتره، هنرهای مجازی، به تصویر کشیدن طبیعت با ریزترین جزئیات، مناظر شهری و صحنه‌های منحصربه‌فرد در مکان‌های عمومی است. حال موضوعی که باعث شده این تکنیک جذاب‌تر جلوه کند و بیشتر مورد توجه قرار بگیرد سبقت گرفتن آن از تکنیک فوتورئال است.

در واقعا در حال حاضر شما می‌توانید با نقاشی هایپر رئال مسائل اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی را به تصویر بکشید. آیا این موضوع برای شما جذاب نیست؟

اینکه شما کاملاً آزادانه به همراه داشتن آپشن‌های گوناگون بتوانید اثر هنری خود را خلق کنید قطعاً باعث می‌شود بیشتر برای انجام کار به وجد بیایید. مثلاً فکر کنید شما به وسیله تکنیک هایپر رئال می‌توانید بدرفتاری با انسان‌ها را در جامعه امروزی به تصویر بکشید و اینگونه اعتراض خود را مطرح کنید.

کاربردی‌ترین استفاده تکنیک نقاشی هایپر رئال در کدام مدل نقاشی است؟

به‌طورکلی همانطور که بیان کردیم در هایپررئال برای شما انتخاب‌های زیادی وجود دارد و این می‌تواند حس خوشایندی را ایجاد کند تا خلاقیت خود را به تصویر بکشید. اما به‌طورکلی تکنیک نقاشی هایپر رئال همیشه در نقاشی سیاه قلم بسیار کاربردی و مورد توجه بوده است. در واقع نقاشان سیاه قلم سعی می‌کنند با بهره‌گیری از تکنیک نقاشی هایپر رئال و ابزارهایی که در اختیار دارند کاملاً جزئیات موجود در نقاشی سیاه قلم خود را به تصویر بکشند و نتیجه کار زمانی برای بیننده و نقاش جذاب خواهد بود که حداقل تفاوت بین عکس و نقاشی وجود داشته باشد.

تکنیک نقاشی هایپر رئال هنری فراتر از حد و مرز هنر

شاید در ابتدا با خواندن این تیتر متعجب شوید که دلیل این همه بزرگ‌نمایی تکنیک هایپر رئال چیست؟ خب عرضم به خدمتتون که اصلاً جایی برای تعجب وجود ندارد! آن هم وقتی که در این مقاله با ما همراه بودید و ویژگی‌های این تکنیک خارق‌العاده را فهمی‌ده‌اید. در واقع به شما باید اثبات شده باشد که هایپر رئالیست‌ها همیشه فراتر از مرز هنر بوده‌اند و شاید اصلا بتوان گفت آن‌ها برای خلق آثار خود هیچ حد و مرزی را نمی‌شناسند یا شاید بهتر باشد بگوییم در نظر نمی‌گیرند.

زمانی که آثار نقاشی هایپر رئال شما به‌عنوان نمونه‌ای فوق‌العاده هنری ثبت شد شما باید متوجه این قضیه باشید که موفق‌ شده‌اید مسیر واقعیت و هنر را محو کنید و در نهایت با ترکیب این دو مسیر به یک ابرهنر فوق‌العاده، جذاب و وسیع راه پیدا کنید.

نقاش تکنیک هایپر رئال باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشد؟

ذهنی خلاق و فعال داشته باشد تا در وهله اول بتواند تکنیک‌های لازم را شناسایی و اجرا کند. توانایی، درک هنری، بینش و شناخت کاملی داشته باشد تا بتواند پیچیدگی‌های مسیر و اجرای طرح را به خوبی پشت سر بگذارد.

نکاتی درباره نقاشی هایپر رئال

• برای نقاشی تکنیک هایپر رئالیستی، از یک بوم صاف یا سطح مسطح نقاشی شروع کنید. بهترین انتخاب برای آثار هنری فتورئال و هایپررئال پانل چوبی و بوم هنری است.
• برای تبدیل عکس به یک نقاشی هنری هایپر رئال لازم است یک شبکه از عکس‌های مربعی هم اندازه اضافه کنید. سپس این شبکه به بوم با پانل با همان تعداد مربع اما بسیار بزرگتر منتقل می‌شود و شما می‌توانید با ظرافت کامل طرح خود را اجرا کنید.
• قبل از اضافه کردن جزئیات نقاشی، زیر ساخت نقاشی خود را کامل کنید. این زیر ساخت می‌تواند شامل سایه‌ها و رنگ‌های اصلی روی بوم نقاشی باشد.
• از براش‌های کوچک برای رنگ آمیزی استفاده کنید.
• رنگ‌های مورد نیاز را به خوبی و با دقت ترکیب کنید.

جمع بندی سبک هایپررئال

در این مطلب به آشنایی با تکنیک نقاشی هایپر رئال و بررسی جوانب مهم آن پرداختیم. نکته جالبی که در نهایت بازهم باید به آن اشاره کنیم خاص بودن این تکنیک است. مثلا می‌گویند اثر هایپر رئالیستی همانقدر که واقعیست، همانقدر نیز می‌تواند غیر واقعی و تنها زاییده ذهن نقاش باشد که توهمی از فرا واقعیت را برای ما به نمایش می‌کشد. در نهایت باید این موضوع را آویزه گوشتان کنید که اگر به دنبال تکنیک نقاشی هایپر رئال هستید باید از سطح بالایی از مهارت و فضیلت فنی برخوردار باشید.

دلیل این موضوع نیز واضح است چون شما در نقاشی هایپر رئال تمامی محدودیت‌های عکاسی مانند عمق میدان، چشم‌انداز و دامنه را مجبور هستید پیاده کنید و اصلاً نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. شاید قسمت سخت قضیه برای تبدیل شدن به یک طراح ماهر هایپررئال همین پرداختن به جزئیات زیاد باشد.

نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا شما هم موافق هستید این تکنیک نقاشی در عین حال که دشوار و بسیار پرکار خواهد بود اما جذابیت فوق‌العاده‌ای دارد؟ اگر در این زمینه تجربه‌های مفید و کاربردی دارید یا حتی در حال حاضر در این تکنیک مشغول به فعالیت هستید خوشحال می‌شویم نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

در صورتیکه به سبک های نقاشی علاقمند هستید، پیشنهاد میکنم به سری مقالات انواع سبک نقاشی در وبلاگ مریم منصوری مراجعه نمایید. در بخش سبک های نقاشی به معرفی و مقایسه انواع سبک های نقاشی اعم از سبک اکسپرسیونیسم، سبک اکسپرسونیسم انتزاعی، سبک رئالیسم، سبک کوبیسم و .. پرداخته شده است.

در انتها امیدواریم که از مقاله تکنیک نقاشی هایپر رئال لذت برده باشید.